Miras hukukuyla alakalı en son temel kavramlarla ilgili özet bir yazı yazmıştım.Şimdi miras hukukunda yasal mirasçılığı ve miras paylarını anlatmaya çalışıcam.
Payları anlatırken çizimlerden yararlanıcam, bu çizimleri paint’te kendim yapacağımdan görsel bi şölen beklemeyin : ) basitçe çizimler olacak.
Türk Miras hukukunda İsviçre’de olduğu gibi zümre sistemi benimsenmiş.Yazıdan çok resimlerle anlatması daha kolay olduğundan önce kanun metnini yazıp ardından resmedilmiş halini vericem.
Resimleri yorumlarken bilmeniz gerekenler ; (M) mirasbırakanı temsil eder ve yuvarlak üzerine çarpıyla gösterilir. (E) eşi temsil eder. Eğer bir yuvarlağın üzerinde tek çizgi var ise, bunun manası; üzerinde tek çizgi olan kişinin mirasbırakandan önce öldüğü, yani mirasçı olamayacağıdır.
Birinci Zümre Mirasçılığı
MADDE 495.- Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur.
Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar.
Mirasbırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.
Şekilde (M) mirasbırakan öldüğünde altsoyu olarak A-B-C-D hayattalar.Ancak C ve D, mirasbırakan (M)’ ye , A ve B’ye göre daha uzak sıradaki kan hısımları olduğundan mirasçı olamazlar.Yukarıdaki örnekte M’nin yasal mirasçıları 1. zümre mirasçı olan,yani altsoy (örnekte çocukları) olan A ve B’dir. A ve B eşit miras payı alırlar.
İkinci Zümre Mirasçılığı
MADDE 496.- Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar.
Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.
Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.
2. zümre mirasçılıkta, mirasbırakanın altsoyu bulunmamalıdır.
Resimde (M) öldüğünde çocukları A ve B ve anne babası D ve C hayatta.Bu durumda D ve C, M’nin altsoyu bulunduğu için mirasçı olamazlar.
İkinci zümre mirasçılar şu kişiler olabilir ; mirasbırakanın ana-babası, kardeşleri, yeğenleri ve onlardan olanları.
Yukarıdaki resimde M’nin eşi E, M’den önce ölmüş ve M’nin çocukları C ve D’de M’den evvel ölmüş. Bu durumda M’nin eşi de çocukları da mirasçı olamazlar. Bu sebeple 2. zümre mirasçılara baktığımızda M’nin anne ve babası hayattalar.Dolayısıyla 2. zümre mirasçılık var.A ve B eşit oranda mirastan pay alırlar.
Biraz daha karışık bir örnek gösteriyim ;
Örnekte mirasbırakan M öldüğünde bekar ve çocuğu da yok.Ölümünde hayatta olanlar ise, Annesi A, kardeşleri B-C-D ve kendisinden evvel ölen kardeşi E’nin çocukları F ve G. Bu durumda paylaştırma şu şekilde olacak;
M’nin altsoyu bulunmadığından ve Annesi A hayatta olduğundan 2. zümre mirasçılık söz konusu. A kanun gereği mirastan 1/2 payını alacak. Kalan 1/2 lik pay ise kardeşler arasında paylaştırılacak. Bu durumda B + C + D + E (E öldüğü için mirasçılar F ve G olur) = 1/2 hepsi eşit pay alacağına göre ;
B= 1/8 C= 1/8 D= 1/8 F+G= 1/8 F ile kardeş 1/8 eşit olarak 1/16’şar paylaşacaklardır.
B= 1/8 = 2/16 C= 1/8= 2/16 D= 1/8=2/16 F= 1/16 G=1/16
Yani M’nin terekesini 16 pay yaparsak, anne A mirasın yarısını alacağından 8 pay A’ya gider. Diğer kişilerde oranları doğrultusunda ; B-C-D 2’şer pay, F ve G’de 1’er pay alır ve miras tamamen bölüşülmüş olur.
Üçüncü Zümre Mirasçılığı
MADDE 497.- Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır. Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar.Mirasbırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük babaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.
Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan biri altsoyu bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalır.Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babaların ikisi de altsoyları bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.Sağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birinin mirasbırakandan önce ölmüş olması hâlinde, payı kendi çocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük babaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları hâlinde onların payları diğer tarafa geçer.
Çizim üzerinden anlatmaya çalışıyım ;
Çizime göre , M öldüğünde, hayatta olan kişiler anasının babası A, teyzesi B, babasının anası C, amcası D, halaları E ve F’dir. (Bayanlar kare, erkekler yuvarlakla gösterildi)
Bu durumda M’nin terekesi 12 pay olur , A ve B ve C 3’er pay D-E-F’de 1’er pay sahibi olurlar. (Matematiksel işlemleri sana bırakıyorum)
Dikkat ettiysen buraya kadar Eşi hiç hesaba katmadım.Bundan sonraki yazıda Eşin her zümreyle mirasçılığını çizimli şekilde anlatırım.
